Әлем музыкасының тарихы_Аязбаева А.

«Әлем музыкасының тарихы» пәні орындаушылық мамандықтардағы студенттер үшін бейіндік пәндердің бірі болып табылады және олардың кәсіби қалыптасуында, көркем-тарихи ойлауын дамытуда үлкен мәнге ие. Пәннің мазмұны антикалық дәуірден бастап ХХ ғасырдың ортасына дейінгі Батыс Еуропа және орыс музыкалық өнерінің тарихи кезеңдерін қамтиды.

Бұл пәнді оқу әлемдік музыкалық өнердің тарихи даму үдерістерінде жақсы бағдар табуға көмектеседі, сонымен қатар басты музыкалық құбылыстарды түсінуге жәрдемдесетін музыкалық-теориялық білімнің негіздерін қалыптастырады. Бұған қоса, курсты меңгеру жетекші аспаптық және вокалдық жанрлардың үздік үлгілерімен танысуды көздейді, бұл студенттердің дүниетанымын кеңейтіп, жалпы мәдени деңгейін көтеріп, көркемдік-эстетикалық талғамын тәрбиелеуге ықпал етеді.

Лекциялардың бір бөлігі шетелдік, орыс және қазіргі заманғы музыканың тарихи дамуының негізгі кезеңдерін қамтиды, әр дәуірдегі музыкадағы басты көркемдік стильдер мен бағыттардың ерекшеліктерін көрсетеді: барокко, классицизм, романтизм және т.б. Сонымен қатар, әртүрлі ұлттық мектептердің аса ірі композиторларының стилдік ерекшеліктерімен және шығармашылығының өзіндік табиғатымен таныстыруды қарастырады.

Пәннің мақсаты – орындаушы музыканттың кәсіби қызметіне қажетті әлемдік музыка тарихы бойынша білім қалыптастыру. Тарихи ойлауға машықтанған, әлемдік музыкалық мәдениеттің даму заңдылықтарын түсінетін, алған білімдерін тәжірибелік қызметінде қолдана білетін жоғары білікті орындаушыларды даярлау. Жасанды интеллект құралдарын пайдалану арқылы студенттердің пәнді меңгеруін жандандыру, музыкалық материалды талдауда заманауи әдістерді қолдану, шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Курстың міндеттері:

Әлемдік музыка тарихының заңдылықтары, негізгі кезеңдері, түрлі музыкалық мәдениеттердің даму ерекшеліктері, жекелеген мектептер мен ағымдар, Батыс Еуропа елдерінің музыкалық мәдениеті туралы білім қалыптастыру.

Академиялық музыканың негізгі жанрлары, ұлттық композиторлық мектептердің өкілдері және музыкалық туындылар туралы базалық білімді кеңейту.

Студенттерді әдебиетпен өздігінен жұмыс істеуге, қажетті ақпаратты табуға және талдауға үйрету.

Музыкалық өнер бейнелері мен формаларындағы көркем шығармашылықтың тарихи ерекшелігін ашу, әлемдік музыкалық мәдениеттің үздік үлгілері мен ұлы музыканттардың қызметінің қоғамның рухани өміріне ықпалын көрсету.

Жасанды интеллектіні қолдануға байланысты міндеттер:

Музыкалық стильдер мен жанрларды ЖИ арқылы талдау және салыстыру.

Музыкалық мәтіндерді визуализациялау, тарихи контекстпен байланыстыру.

Студенттердің шығармашылық тапсырмаларын генеративті ЖИ құралдарының көмегімен орындауына жағдай жасау.

Жеке оқу траекторияларын қалыптастыруда ЖИ технологияларын пайдалану.

Қалыптастырылатын құзыреттер:

– музыканың әртүрлі бағыттары мен стильдерінде бағдар табу;
– жеке орындаушылық имидж қалыптастыру.

Күтілетін оқыту нәтижелері (КОН):

– Антикалық дәуір, орта ғасыр, Қайта өрлеу, Ағарту дәуірлеріндегі ерте музыкалық мәдениеттің ерекшеліктері мен олардың идеологиялық бағыттары туралы жалпы түсінікке ие болады;

– композитордың стилін анықтап, оны белгілі бір музыкалық дәуірге жатқызады;
– жанрлар мен формалардың эволюция үдерістерін біледі;

– барокко дәуірінің композиторлары, веналық классикалық мектеп пен романтизм өкілдерінің шығармашылығында жанр мен стиль категорияларын ажырата алады;

– музыкалық тілдің ерекшеліктері мен композиторлардың идеялық ұстанымдары туралы білім алады;

– әлемдік музыканың дамуына әсер еткен қоғамдық-тарихи оқиғалардан хабардар болады;

– романтизмнің басты сипаттарын және олардың композиторлар шығармашылығындағы көріністерін біледі;

– бағдарламалық музыканың тарихы мен даму принциптерін, сондай-ақ опера жанрындағы реализмнің ерекшеліктерін біледі;

– романтизм дәуіріндегі ұлттық ерекшеліктерді әр елдің композиторлары шығармаларынан ажыратады;

– композиторлардың идеологиялық концепцияларындағы психологиялық, гуманистік және әлеуметтік мәселелерді түсінеді;

– Ресейдегі музыкалық мәдениеттің дамуына ықпал еткен қоғамдық өзгерістерді, жаңа жанрлар мен орындаушылық формалардың пайда болуын біледі;
– XIX–XX ғғ. тоғысындағы композиторлардың шығармашылық ізденістерімен таныс;
– XX ғасырдағы импрессионизм, экспрессионизм, неоромантизм бағыттарын меңгереді;
– музыкалық тілдің урбанизациясын адамның психологиялық өзгерістерін бейнелеу құралы ретінде қарастырады; 

– музыкалық дәстүрлердің, формалар мен жанрлардың қайта пайымдалуындағы жаңа тенденцияларды көре біледі; 

– түрлі дәуірлер мен бағыттардың музыкалық стильдері мен образдарын, интонациялық-ырғақтық және гармониялық эволюцияларын түсінуге қабілетті.

Нәтижесінде студенттер мыналарды білуі тиіс:

– антикалық дәуірден XX ғасырға дейінгі Батыс Еуропа музыкалық мәдениетінің негізгі кезеңдерін;

– дәуірлердің көркемдік бағыттары, музыкалық өнердің даму жолдары мен музыкалық жанрларын;

– Батыс Еуропаның ұлттық композиторлық мектептерінің өкілдерін және олардың шығармашылығын;

– әртүрлі жанрдағы негізгі музыкалық шығармаларды.

Курста ғылыми қызметтің негізгі жақтары, ең алдымен практикалық тұрғыдан жүйелі баяндалып, ғылыми жұмысты ұйымдастыру бойынша бастапқы тәжірибе беріледі.

«Әлемдік музыка тарихы» пәнін оқу үшін «Философия», «Тарих», «Мәдениеттану» сияқты жалпы білім беру пәндерінен білім қажет. Сондай-ақ, бұл пәнді меңгеруге дейін музыкалық шығармаларды талдау және музыка теориясы бойынша базалық курстар оқытылады.

Пәннің мазмұнына лекциялар, студенттің өзіндік жұмыстары (СӨЖ), оқытушы жетекшілігімен орындалатын жұмыстар (СОӨЖ), сондай-ақ ұсынылатын әдебиеттер тізімі кіреді. Курстың соңында емтихан қарастырылған.

Пәннің минималды еңбек сыйымдылығы мемлекеттік компонент мазмұнын ескере отырып, үлгілік жоспарға сәйкес 5В040800 «Эстрада өнері» мамандығы үшін – 3 кредитке тең.